Kỹ thuật dịch Nhật - Việt
Cách dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt – Kỳ 21 – Kỹ thuật check- Phần 1
Dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt là một quá trình người dịch phải trải qua nhiều công đoạn như dịch thô, dịch tinh,.. để đem lại sản phẩm cuối cùng hoàn hảo đến tay người đọc. Thế nhưng để chắc chắn, dịch giả không thể bỏ qua bước kiểm tra (check) lại bản dịch trước khi xuất bản hoặc nộp cho khách hàng.
Kết thúc series Kỹ năng dịch tinh với nhiều điểm đáng chú ý trong quá trình dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt, ở kỳ 21 lần này, chúng ta sẽ tìm hiểu sâu hơn về quy trình mấu chốt của dịch thuật đó là kỹ năng check.
Quá trình check là gì?
Quá trình check là bước cuối cùng trong quy trình dịch cơ bản, đây là thời điểm người kiểm tra (còn gọi là checker) kiểm tra lại bài dịch và tiến hành sửa lỗi trước khi xuất bản ra bản dịch cuối cùng. Những lỗi thường hay thấy trong quá trình check khi dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt như đánh máy, dịch sai, dịch thiếu, sai lỗi chính tả, sai quy cách trình bày,…
Nhìn chung, đối với quá trình check, chúng ta cần xem xét kỹ các nội dung sau:
- Các câu dịch sai hoặc không đúng ngữ pháp ( ví dụ ngữ pháp「に違いありません」mang nghĩa là “nhất định là ~” nhưng khi nhìn vào hậu tố 増せん chúng ta sẽ dễ nhầm lẫn đó là câu phủ định)
- Xác nhận những chỗ không thống nhất ( ví dụ trong văn bản hành chính từ 折衝 (せっしょう) cần thống nhất là “đàm phán” hoặc “thương lượng”.)
- Có vi phạm Style Guide không (Style guide là quy tắc dịch được công ty dịch thuật/khách hàng cung cấp. Đây cũng là chỉ thị mà chúng ta khi dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt bắt buộc phải tuân theo.)
- Sửa lỗi ngữ pháp
- Sửa các bản dịch đọc khó hiểu (tinh chỉnh câu, sửa các câu thừa và các cụm từ không tự nhiên).
- Văn phong và thống nhất từ ngữ, v.v…
v.v…
Check bài là một quá trình đòi hỏi sự chuyên tâm, cẩn thận và để ý đến chi tiết, do đó người dịch lúc check bài tuyệt đối không được làm qua loa, làm cho có, mà phải tập trung, hướng đến mục tiêu có được một bài dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt thật tốt.
Nhìn chung, trước khi check chúng ta cần đọc qua bài dịch tiếng Việt mà không cần nhìn vào bản gốc. Việc đọc văn bản đã được dịch sẽ giúp chúng ta phần nào nắm được nội dung bài dịch và có cái nhìn tổng thể về bài dịch Bên cạnh đó, thông qua bước đọc bản dịch tiếng Việt chúng ta cũng sẽ tìm thấy những lỗi sai nhỏ dễ gặp như sai chính tả, lỗi đánh máy, v.v…. và một lỗi vô cùng dễ gặp khi dịch bài mà người dịch có thể đã bỏ sót, đó là lỗi không thống nhất các ký tự chữ và số.
1. Thống nhất ký hiệu của ký tự và số
Những ký hiệu của kỹ tự và số là những chi tiết nhỏ nhất trong bài dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt, nhưng những thành phần này mang lại tính mĩ quan và trong một số trường hợp nhất định nó cũng mang những ý nghĩa nhất định.
Thông thường khi dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt chúng ta phảm đảm bảo giồng với bản gốc, nhưng vì cách thể hiện ở mỗi ngôn ngữ nên chúng ta cũng cần thay đổi sao cho phù hợp và quan trọng hơn là cần thống nhất trong xuyên suốt bài dịch.
Một số quy tắc mà chúng ta có thể thống nhất giữa người dịch và người check như sau
| Tiếng Nhật | Tiếng Việt | |
| Dấu ngăn cách đơn vị | Dấu phẩy “,” (10,000,000) | Dấu chấm “.” (10.000.000) |
| Dấu thập phân | Dấu chấm “.” (8.9%) | Dấu phẩy “,” (8,9%) |
| Vạn (10,000) | 万 | Đổi ra số hoặc ghi băng chữ “nghìn” |
| Vân vân | 等 | v.v… |
Ngoài ra, chúng ta thường hay mắc phải lỗi lỗi không nhất quán các ký tự 1 byte và 2 byte, v.v…
Ví dụ như các ký tự đặc biệt trong văn bản tiếng Nhật sẽ dùng font全角 (zenkaku), chúng ta phải chuyển hoàn toàn qua font tiếng Việt半角. Chẳng hạn như:
① →1
＊→*
＆→&
Các lỗi trên thường xảy ra do lỗi đánh máy nhưng khi dịch người dịch có thể chủ động kiểm tra và sửa những lỗi này. Tuy nhiên, người check cũng sẽ cần phải kiểm tra lại một lần nữa để đảm bảo lỗi này đã được chỉnh sửa hoàn toàn, không còn bị sót lại trong bài dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt.
Đối với lỗi không thống nhất ký tự 1 byte và 2 byte, người dịch nếu dịch trên Microsoft Ofice Word có thể sử dụng phím trong Home à Paragraph để kiểm tra, hoặc dùng chức năng “Tìm kiếm nâng cao” để xóa lỗi này. Nếu sử dụng các công cụ dịch máy, lỗi 1 byte và 2 byte sẽ được phát hiện khi chạy các công cụ kiểm tra chất lượng (QA).
Tuy nhiên, đây là một lỗi khá nhỏ, chỉ cần sự thống nhất giữa người dịch và người check nên chúng ta cũng hạn chế vấp phải lỗi này.
Kỹ năng check bài dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt đòi hòi người dịch không chỉ cần phải có những kiến thức, kỹ năng nhất định mà còn yêu cầu chúng ta phải có sự kiên nhẫn, tỉ mỉ, chú ý đến chi tiết và quan trong hơn là sự thống nhất trong dịch thuật. Mục tiêu cuối cùng của dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt là đem lại cho độc giả những kiến thức hay, bổ ích nên việc cẩn thận trong từng chi tiết là điều quan trọng nhất.
Green Sun Linguist Team
(Còn tiếp)
