Dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt là công việc đòi hỏi dịch giả phải dịch và diễn giải sao cho phù hợp đúng với ý nghĩa được thể hiện trong văn bản gốc. Bên cạnh đó, vai trò của check cũng không kém phần quan trọng, người check sẽ kiểm tra và điều chỉnh bản dịch sao cho phù hợp.

Ngoài những yếu tố như ngữ cảnh, sắc thái của từ (đã đề cập ở kỳ 27 ) thì người check cũng cần đặc biệt chú ý đến lỗi chính tả, nhất là đối với các danh từ riêng. Các danh từ riêng đó có thể là một địa danh, tên người.v.v… và cũng có thể là tên của một thương hiệu, sản phẩm, v.v… Do đó, đây là điểm mà khi check bản dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt chúng ta cần đậc biệt lưu ý.

9. Chú ý cách dịch danh từ riêng

Khi dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt, việc gặp những danh từ riêng là việc không thể tránh khỏi. Trong quá trình dịch và check cần thống nhất với nhau về cách dịch đối với những danh từ riêng này sao đó chính xác nhất.

Những kỹ năng mà chúng ta có thể áp dụng khi dịch check đối với danah từ riêng như sau.

a. Kiểm tra bảng chú giải, trang web chính thức đối với tên sản phẩm, tên thương hiệu, tên công ty, v.v…

Trong bài dịch khi gặp tên sản phẩm, thương hiệu, hay tên công ty thì bảng chú giải, trang web chính thức của công ty sẽ là công cụ tốt nhất để dịch các danh từ riêng này. Chúng ta tuyệt đối không được tùy tiện dịch những danh từ này để tránh lỗi sai không đáng có.

Trường hợp các công ty nhỏ, các công ty khó tìm tên, không thể tìm thấy homepage chúng ta có thể copy địa chỉ trên Google Japan hoặc trên trang web https://www.mapion.co.jp/

b. Quyết định để nguyên tiếng Anh hay dịch ra, hoặc tuân thủ theo Style Guide của khách hàng

Đối với trường hợp không tìm thấy bảng chú giải, website hay trang web không khả dụng chúng ta nên tuân thủ theo Style Guide của khách hàng (nếu có) (khái niệm Style Guide đã đề cập ở Kỳ 6: Kỹ năng lập chiến lược phần 2), hoặc giữ nguyên tên tiếng Anh của sản phẩm, thương hiệu. Hoặc nếu dịch ra thì phải tham khảo ý kiến với khách hàng/công ty biên dịch trước và có sự thống nhất trong cả bài.

c. Dịch các địa danh của Nhật Bản

• Địa danh Nhật Bản được chia thành 3 loại như sau:
• Địa danh tự nhiên: sông（川）, núi（山）, hồ（湖）, đảo（島）,mũi đất（岬）, v.v… Những địa danh có phạm vi lớn như dãy núi（山脈）, bình nguyên（台地）, đồng bằng（平野）, v.v…
• Địa danh nơi sinh sống: tỉnh thành （都道府県）, thành phố thị trấn làng xã（市町村）, khu（丁目）, v.v….
• Tên cơ sở vật chất nhân tạo: đường（道）, cầu（橋）, nhà ga（駅）, sân bay（空港）, cảng（港）, công viên（公園）, v.v….

Đối với các địa danh này thì chúng ta sẽ có 2 cách dịch thông thường như sau:

• Giữ nguyên gắn phần thể hiện yếu tố địa hình (san, gawa, v.v…) liền sau tên riêng địa danh.

+ ví dụ:

筑波山→ Núi Tsukubasan

利根川→ Sông Tonegawa

• Dịch hẳn phần thể hiện yếu tố địa hình (san, gawa, v.v…) sang tiếng Việt, và bỏ đi phiên âm của phần này.

+ ví dụ:

筑波山→ Núi Tsukuba

利根川→ Sông Tone

Ngoài những cách dịch trên thì cũng sẽ có những phát sinh trong quá trình dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt, đối với các trường hợp này chúng ta cần tra cứu tham khảo kỹ các nguồn từ internet và cùng thảo luận để đưa ra quyết định dịch phù hợp.

d. Tên người trong tiếng Nhật

Những danh từ riêng chỉ tên công ty, tên thương hiệu, v.v… có nguyên tắc là “Cách dịch danh từ riêng không do người dịch quy định”. Vì những từ danh từ riêng này thể hiện hình ảnh của công ty. Nếu tự dịch ta có thể làm thay đổi tên công ty và gây ra ảnh hưởng không tốt đối với hình ảnh của doanh nghiệp.

Các trường hợp danh từ riêng mà người dịch không được phép tự dịch

• • • • Tên người
      • Tên doanh nghiệp
      • Tên thương hiệu
      • Tên sản phẩm
      • Tên chức vụ
      • v…

Tên chức vụ trong tiếng Nhật sẽ khác nhau tùy thuộc vào công ty. Vì thế, người dịch và người check cần phải kiểm tra trên biểu đồ của trang web chính thức của công ty để xác nhận, và sử dụng đúng tên chức vụ.

Ví dụ:

“Vice president” có thể dịch là “phó tổng giám đốc” hay “phó giám đốc”, v.v… có những trường hợp khác nhau rất xa.

Khi dịch tên người cần dịch giữ nguyên theo thứu tự họ + tên như trong tiếng Nhật, không đảo ngược lại thứu tự như tiếng Anh.

Ví dụ:

津賀一宏→ Tsuga Kazuhiro (không dịch Kazuhiro Tsuga)

Và ngược lại, khi dịch tên người Nhật từ tiếng Anh sang tiếng Việt, cần đảo ngược lại theo đúng thứ tự họ + tên.

Ví dụ:

Haruki Murakami → Murakami Haruki （村上春樹）

Bên cạnh đó, chúng ta còn phần phải để ý đến cách viết tên nước ngoài của người Nhật có thể sẽ khác với thông thường. Cùng một cách viết nhưng phát âm có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên quán và nơi người đó đang sinh sống.

Ví dụ:

Cùng là “Eleanor” nhưng theo cách đọc của người Mỹ ta sẽ có cách ghi là 「エレノフ」, và theo cách đọc của người Pháp thì sẽ là 「エレノール」.

Nhìn chung khi dịch danh từ riêng, chúng ta có thể tham khảo quy trình như sau:

• • • • • Tuân thủ theo Style guide của khách hàng (nếu có)
        • Tìm trên trang web chính thức
        • Tham khảo TM, hoặc các bài dịch trước

Chúng ta cũng có thể dùng internet để dịch các danh từ riêng, tuy nhiên độ chính xác của phương pháp này không cao nên chỉ nên sử dụng ở mức độ tham khảo. Về cơ bản, hãy cố gắng sử dụng 3 cách trên khi dịch danh từ riêng trong bài dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt.

Green Sun Linguist Team
(Còn tiếp)

Xem thêm: