Bản dịch là nơi chứa đựng tâm huyết, mang tâm hồn của dịch giả, và để có được mảnh hồn này thì việc tra cứu thông tin vô cùng quan trọng. Khi dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt, việc tra cứu tốt sẽ kiểm soát được chất lượng dịch.

Sau loạt bài kỹ năng phân tích câu Kỳ 1, Kỳ 2 ,Kỳ 3 , với kỳ bài lần này chúng tôi xin giới thiệu đến bạn đọc những kỹ năng tìm thông tin một cách nhanh chóng, chính xác, phục vụ tốt cho việc biên dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt.

Thế nào là tra cứu tốt?

Tra cứu tốt là tra được kết quả nhanh và chính xác, nếu tra cứu tốt sẽ tiết kiệm thời gian về sau, bên cạnh đó còn giúp cho nội dung dịch chính xác, đáp ứng đủ và đúng ý nghĩa của văn bản gốc.

Khi dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt, sẽ có những lúc văn bản sử dụng những từ tối nghĩa, hay từ ghép bởi những chữ hán lại với nhau nên khi dịch sang tiếng Việt chúng ta sẽ gặp không ít khó khăn. Vì vậy, trong khi dịch thuật thì việc tra cứu là vô cùng quan trọng, và để không mất quá nhiều thời gian cho việc tìm kiếm thông tin thì chúng ta cũng cần có những phương pháp thật khoa học để việc tra cứ được hiệu quả.

Phân loại thông tin tra cứu

Khi dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt thì có rất nhiều ngữ cảnh, nhiều từ vựng đa nghĩa hay nhiều thể loại khác nhau xuất hiện, vì vậy sau khi phan tích câu và bắt đầu tra tiến hành tra cứu thông tin chúng ta cần phải phân loại được loại thông tin. Các thông tin này có thể là:

• • • • Danh từ riêng: tra trên các trang web uy tín, có độ tin cậy cao như trang web công ty, trang web tổ chức, tuyệt đối không tự ý dịch danh từ riêng (trường hợp không tìm ra kết quả phải tự dịch thì ghi chú lại rồi xác nhận cho khách).
      • Thông tin cần thiết để hiểu nội dung bài dịch: là thông tin tổng quát về bài sắp dịch.
      • Thông tin liên quan thể loại và lĩnh vực của bài dịch: là thông tin chi tiết, chuyên sâu vào bài dịch.
      • Thông tin về từ cần dịch: định nghĩa về các từ lạ trong bài.
      • Thông tin để chọn phong cách viết (văn phong): thông tin về loại văn bản sắp dịch.

Nâng cao kỹ năng tra cứu bằng phím tắt.

Phím tắt sẽ hỗ trợ rất nhiều cho công việc dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt, vì phím tắt giúp ta tiết kiệm được thời gian khi tra cứu. Thay vì ngồi cần mẫn gõ từ dòng từng chữ, thì với các phím tắt chúng ta có thể nhanh chóng tìm thấy thông tin cần tìm. Dưới đây là một bảng phím tắt cơ bản:

Ngoài ra, bạn cũng có thể tham khảo danh sách phím tắt bàn phím trên trang web Wikipedia tại đường link: Phím tắt

Nâng cao kỹ năng tra cứu qua Google và các trang web khác

Hiện nay, với sự phát triển vượt bậc của công nghệ thông tin và Internet thì các công cụ tìm kiếm là trợ thủ đắc lực để chúng ta tìm kiếm thông tin, đặc biệt là với công việc dịch từ tiếng Nhật sang tiếng Việt – một công việc đòi hỏi dịch giả phải am hiểu sâu rậu vấn đề.

Có rất nhiều công cụ để chúng ta tìm kiếm thông tin ví dụ như Naver, Bing, Yahoo, Baidu, Yandex, Ask, nhưng phần lớn thì người ta vẫn hay sử dụng Google để tìm kiếm và tra cứu. Google như một cỗ máy biết tuốt thần kì, muốn biết gì là có nấy nhưng để tìm kiếm thông tin chính xác thì cũng cần có phương pháp. Dưới đây là một số phương pháp bạn có thể áp dụng khi tìm kiếm trên thanh công cụ này.

• • • Tra theo cụm từ: thêm dấu “~ ” và  kết quả ra đầy đủ những từ trong “ ~”

Khi bạn tiến hành tra cứu, một cụm từ hay từ, ví dụ như 私の側から伺います, nếu bạn đưa cả cụm này lên Google sẽ trả về kết quả như sau:

Lúc này, Google sẽ trả về cho chúng ta kết quả của từng từ trong cụm từ, nhưng bạn đang cần hiểu cả cụm từ này được dùng trong hoàn cảnh như thế nào. Lúc này, hãy đặt cả cụm từ mà bạn đang tra cứu vào dấu “ ~”. Và Google sẽ đưa ra những sự lựa chọn hợp lý, chính xác hơn.

• • • Tra mơ hồ: thêm dấu * và kết quả sẽ điền nội dung cần tìm vào dấu *

Tra cứu mơ hồ rất hữu ích khi cần tra nội dung không nhớ đầy đủ chi tiết khi dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt, những nội dung này thường là nội dung được phổ biến rộng rãi như tên phim, tên bài hát. Thêm dấu * vào vị trí không nhớ rõ để tra nội dung đầy đủ.

• • • Tra từ có chỉ định miền: thêm site:tên miền quốc gia à kết quả sẽ ra trong phạm vi miền đã chỉ định
    • Tra định nghĩa: khi dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt, để biết định nghĩa của một từ, bạn có thể thêm とは (toha), hay là gì vào phía sau của từ hoặc cụm từ cần tra cứu.
    • Tra bằng hình ảnh: ngoài việc tra bằng hình ảnh của công cụ tìm kiếm của Google, bạn còn có thể tải hình trực tiếp lên để tra nghĩa của hình.
    • Tra theo thời gian: tab “Công cụ” và “Mọi lúc”
    • Tra từ có chỉ định định dạng kết quả: thêm [filetype: phần mở rộng tên file], có thể là .docx, .pdf, v.v…

Có thể Google hay các công cụ tìm kiếm khác là một công cụ tra cứ thông tin vô cùng hữu ích đối với những người làm công việc dịch thuật. Nhưng, việc quá lạm dụng vào các công cụ này thì thật sự không tốt, việc tra cứu thông tin khi dịch từ tiếng Nhật sang tiếng Việt thì cầm phải chọn lọc thông tin phù hợp, chính xác, đừng tin vào một nguồn duy nhất mà hãy tham khảo từ nhiều nguồn để chọn lọc ra cái nào mới là tốt nhất. Một bài dịch tốt không chỉ giúp chúng ta nâng cao các kỹ năng của mình mà còn giúp ta từng bước xây dựng niềm tin nơi khách hàng.

Green Sun Linguist Team
(Còn tiếp)

Xem thêm:

Kỳ 3: Kỹ thuật phân tích câu phần 3

Kỳ 5: Kỹ năng lập chiến lược phần 1