Kỹ thuật dịch Nhật - Việt
Cách dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt – Kỳ 34 – Kỹ năng check phần 14
Khi dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt, ngoài việc đảm bảo đúng ý nghĩa mà bản gốc truyền đạt thì việc sử dụng từ ngữ trong toàn thể bài dịch là vô cũng quan trọng. Khi check bài dịch, ngoài những yếu tố như dấu câu hay các ký tự đặc biệt, người check cũng cần chú ý đến từ ngữ đã thống nhất chưa.
Đối với cách check các danh từ riêng (Kỳ 29: Kỹ năng check phần 9) chúng ta cần thống nhất cách biểu thị của danh từ riêng đó. Với kỳ lần này chúng ta sẽ tìm hiểu về cách thống nhất ngôn ngữ của bài dịch khi check một bài dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt.
16. Thống nhất ngôn ngữ dịch
Nói sơ qua về ngôn ngữ dịch. Ngôn ngữ dịch được hiểu là việc người dịch tìm và chọn ra một từ phù hợp nhất đối với ngữ cảnh của văn bản dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt và phải thống nhất với những người đang cùng thực hiện dịch với mình (nếu có). Sau đó, người dịch phải đảm bảo sử dụng đúng từ đó khi dịch.
Tuy nhiên, không phải lúc nào từ được chọn cũng sẽ đúng đối với các trường hợp khác, vì một từ trong tiếng Việt có thể mang nhiều sắc thái nghĩa khác nhau và chúng ta nên cân nhắc xem từ đó có đúng với kiểu văn bản gốc sử dụng hay không.
Giữa người dịch và người check cần có sự thống nhất với nhau về ngôn ngữ dịch sao cho phù hợp với đối tượng mà bản dịch hướng đến. Chúng ta cũng nên tránh việc dùng nhiều từ khác nhau đối với cùng một từ vì điều này sẽ gây khó hiểu, khó đọc cho độc giả. Bên cạnh đó, việc không thống nhất từ có thể làm cho văn bản dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt bị sai ý nghĩa.
Việc thống nhất ngôn ngữ là bắt buộc khi thực hiện dịch các văn bản cần sự thống nhất cao. Điển hình là các văn bản pháp lý như quy định, hợp đồng, giấy khai sinh, đăng ký kết hôn, v.v….
Ví dụ:
Nội dung cơ bản của hợp đồng sẽ gồm có những phần sau:
- Các mục định nghĩa (giải thích từ ngữ được dùng trong hợp đồng)
- Các mục nội dung chính (cam kết cụ thể liên quan đến sản phẩm, dịch vụ)
- Các mục chung (những cam kết chung)
Trong phần định nghĩa, chúng ta gặp câu sau:
In this Agreement, ABC Corporation is referred to as “The Company”.
- Phân tích: từ “The Company” chính là định nghĩa và cần phải dịch thống nhất trong toàn bộ bài, chẳng hạn như sử dụng từ “công ty” trong suốt bài dịch.
Khi dịch các văn bản pháp lý hoặc các văn bản hướng dẫn sử dụng mang tính quy phạm và cần sự rõ ràng, người dịch và người check cần dịch đúng, dịch đủ, không nên tự ý thay đổi các từ đã được thống nhất từ trước thành các từ khác dù có thể là từ đồng nghĩa. Trường hợp khó giải quyết, không chắc chắn nên dùng như thế nào thì nên hỏi trực tiếp khách hàng, công ty đối tác, v.v… hoặc cùng nhau thảo luận để thống nhất.
Bên cạnh việc cùng nhau thống nhất ngôn ngữ khi dịch, thì người dịch và người check có thể sử dụng một số công cụ để tạo bộ nhớ dịch (TM) để chúng ta chú ý hơn khi có những từ ngữ bị lặp lại. Việc thống nhất ngôn ngữ dịch có thể được thực hiện khi đang dịch bằng các công cụ tìm kiếm và thay thế, hoặc sau khi dịch, trong giai đoạn đọc lại bài dịch tiếng Nhật sang tiếng Việt.
Ví dụ:
男体山は栃木県日光市にある標高2,486mの火山です。
- Phân tích: đối với tên địa danh 男体山chúng ta nên thống nhất là dịch thành “ núi Nantai” hay “Nantai-san”, để xuyên suốt bài dịch cụm từ này được thống nhất.
Thống nhất ngôn ngữ dịch là kỹ năng cần thiết không chỉ đối với người dịch mà còn cần thiết đối với người check. Vì thế, người dịch và người check cần có sự trao đổi thông tin khi dịch bài để nắm được những từ cần sự thống nhất, và đảm bảo sử dụng đúng từ đã thống nhất vào đúng ngữ cảnh đã quy định.
Green Sun Linguist Team
(Còn tiếp)
Xem thêm:
